Isınırken yaktığınız kadar ödeyin

Merkezi ısıtmalı binalarda 2012 yılına kadar takılması zorunlu olan “payölçer” sistemi bin metrekareden büyük konutlarda mecburi olacak.

Merkezi ısıtma sistemi ile ısınan binalarda ısı gideri paylaşımı yapılmasını, konutların ısınma giderlerinin düşürülmesini hedefleyen “payölçer”, “ekokredi” kapsamına girdi.
Merkezi ısıtmalı binalarda 2012 yılına kadar takılması zorunlu olan “payölçer” sistemini, uygulayıcısı TECHEM’den alan bina yönetimleri, Şekerbank’tan aylık yüzde 0,84 faiz ile 60 ay vadeli kredi kullanabilecek.

Payölçer sistemini uygulayan İSTA Enerji ısı şirketi ise daire başına aylık 3,5-4 avro bedel ile 10 yıl süreyle vadeli cihaz ve okuma hizmeti verebiliyor. Firma yetkilileri, bunun uzun vadeli, bir leasing hizmeti niteliği taşıdığına dikkati çekiyor.
Yıllık 27 milyar dolarlık enerji ithalatı yapılan Türkiye’de, enerji tasarrufu ve enerjinin verimli kullanılmasını sağlamak amacıyla 2007 yılında çıkarılan Enerji Verimliliği Kanunu ile merkezi ısıtma sistemine sahip binalarda, “merkezi veya lokal ısı veya sıcaklık kontrol cihazları ile ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayan sistemler kullanılması” zorunlu hale getirildi. Buna aykırı olarak hazırlanan projelerin ilgili mercilerce onaylanmayacağını öngören kanun ile mevcut merkezi sistemle ısınan binalara 2012 yılı Mart ayına kadar geçiş süreci tanındı.

Türkiye’de merkezi sistemle ısıtılan 2 milyona yakın bina olduğu tahmin edilirken, şimdiye kadar 50 bin civarında konuta “ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayan”, kamuoyunda “payölçer” olarak bilinen sistemler takıldığı belirtiliyor. Piyasanın en iyi müşterileri ise Toplu Konut İdaresi (TOKİ), diğer toplu konut ve lüks konut yapımcıları. TOKİ, geçen yılın ikinci yarısından itibaren çıktığı bütün konut-bina inşaat ihalelerinde payölçer sisteminin uygulanmasını ihale şartnamesine koydu. Daha önce ihale edilen ve tamamlanan binlerce konuta da payölçer sistemi uygulanması için firmalarla görüşme yapıyor.

Nisan 2008’de yönetmelik yayımlandı
Payölçer piyasasında 2006 yılından beri Türkiye’de faaliyet gösteren önemli firmalardan biri olan Almanya menşeli TECHEM Enerji Hizmetleri’nin Genel Müdür Yardımcısı Haluk Gökalp, payölçer sisteminin yasal durumu ve uygulamalar hakkında şu bilgiyi verdi:
“2007 yılının mayıs ayında yayınlanan kanun ile uygulama gündeme geldi. Bu tarihten itibaren yapılacak binalarda payölçer sistemi zorunlu tutuldu. Eğer projede yok ise inşaat ruhsatı onaylanmıyor. Bu tarihten sonra bitirilen binalarda da eğer payölçer yok ise iskan ruhsatı verilmiyor. Uygulamanın detayları da Nisan 2008’de yönetmelik olarak yayımlandı. Yasa çıktıktan sonra tanıtıma ağırlık verdik. Ancak, tanıtım sırasında yasal zorunluluktan ziyade enerji tasarrufunu ön plana çıkarıyoruz. İnsanlar evden çıkarken, suyunu, elektriğini kapatıyor ama çok daha fazla aylık gideri olan ısıda fazla tasarruf yapılamıyor.

Merkezi ısıtmada, fazla ısınırsak pencereyi açıyoruz. Bu da kaynak ısrafına neden oluyor. Payölçer sistemine geçince, odaların sıcaklığı istenilen dereceye ayarlanıyor ve insanlar tükettikleri ısı kadar para ödüyor. Cihaz, projeye göre, tek tek radyatörlere veya sadece sıcak su girişine takılabiliyor. Cihaz monte edildikten sonra tüketim bilgileri aylık olarak, binanın içine girmeden, uzaktan, radyo frekansı olarak okunuyor ve daire bazında ödenecek paralar apartman yönetimlerine gönderilebiliyor. İnsanlar, kendilerine gönderilen tüketim değerini, payölçerin üzerindeki ekrandan da kontrol edebiliyor.”

Bin metrekareden büyük binalarda merkezi ısıtma zorunlu
Geçen yıl aralık ayında yayımlanan Binalarda Enerji Performans Yönetmeliği uyarınca bin metrekareden büyük binalarda merkezi ısıtma sisteminin zorunlu olduğuna işaret eden Gökalp, müstakil konutlar dışında toplu konutlarda kombi kullanımının kesinlikle doğru ve ekonomik olmadığını vurguladı. Kombili toplu konutlarda bir dairenin ısıtılmaması halinde altındaki üstündeki, yanındaki binaların olumsuz etkilendiğini belirten Gökalp, merkezi sistemli binalarda böyle bir sorun yaşanmamasına karşın, payölçerli binalarda radyatörlerin tamamen kapatılmasını önlemek üzere asgari 15 derece düşük ısı limiti uygulandığını, daire sahibinin istese de bu sıcaklığın altına düşemediğini, böylece diğer konut kullanıcılarının konfor açısından korunduğunu anlattı.

Payölçer cihazı ve sistemlerinin tamamen ithalat yoluyla karşılandığını, AB’de 1981’den beri kullanımının zorunlu olduğunu belirten Haluk Gökalp, uygulamanın maliyeti hakkında bilgi verirken, “’Radyatör başına, termostatik vananın değişimi dahil olmak üzere 45-46 avro bedel alınıyor. Ayrıca okuma hizmeti için bina yönetimleri ile daire başına aylık 1,5 avroluk hizmet sözleşmesi yapıyoruz” dedi.

Giderek yaygınlaşan sistem için Şekerbank ile kredi sözleşmesi imzaladıklarını açıklayan Haluk Gökalp, bu sistemi kurmak isteyen bina yöneticilerinin, bu bankadan aylık 0,84 faizli, 12 ay faizsiz, 60 ay vadeli EKOKREDİ kullanabileceklerini ve sistemi kurdurabileceklerini bildirdi.

TECHEM Enerji Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Haluk Gökalp, firma olarak şimdiye kadar 6 bin konuta payölçer sistemini kurarak, okuma hizmeti verdiklerini, 3 bin civarında konuta kurulan sistemde ise henüz okuma işlemlerinin başlamadığını söyledi.

Türkiye’de 50 bin konutta payölçer var
Payölçer sistemi konusunda Türkiye’de faaliyet gösteren önemli 2 firmadan biri olan ISTA Enerji’nin ise 5 binden fazla payölçer abonesi var.ISTA Enerji Ankara Bölge Satış Müdürü Çağrı Şaşmaz, Enerji Verimliliği Yasası’nın çıkmasından önce residans projelerinde payölçerlerin uygulanmaya başladığına işaret ederek, şimdiye kadar Türkiye’de 50 bin civarında konutta bu sistemin uygulandığını tahmin ettiklerini söyledi.

Halen TOKİ’nin 2008 yılının ikinci yarısından itibaren bütün ihale şartnamelerine merkezi ısıtma ve ısı payölçer sistemini koyduğunu belirten Şaşmaz, firma olarak TOKİ’nin en büyük tedarikçilerinden biri olduklarını, net bağlantının 5 bin 500’e ulaştığını, 10 bin konut için de görüştüklerini kaydetti.

Özellikle toplu konutlarda dairelerin tamamında oturulmaması, dairelerin yarısının boş kalması nedeniyle hak sahiplerinin sorun yaşadığına, konutunu kullanmayanların fazladan para ödediğine dikkati çeken Çağrı Şaşmaz, payölçer sisteminin, bütün hak sahiplerini koruduğunu, oturanların tükettikleri ısı kadar bedel ödediğini vurguladı.

Payölçer sisteminin enerji ısrafını ve kayıplarını da önlediğini belirten Şaşmaz, “Türkiye, 27 milyar dolarlık enerji ithal ediyor. Bunun 3’de biri ısınmada kullanılıyor. Payölçer yüzde 20-40 enerji tasarrufu sağlıyor. Ortalama yüzde 30 tasarruf sağlansa, 1,5-2 milyar dolar enerji faturasında tasarruf sağlanır. Konutlarda yüzde 30 tasarruf ile kurulum maliyeti 1-2 yılda amorti ediliyor” dedi.

Kiralama yapılıyor
İSTA’nın halen aktif abone sayısının 5 binin üzerinde olduğunu açıklayan Şaşmaz, cihazların ekonomik ömrünün 10 yıl olduğunu belirterek, “Biz ilave banka finansmanına ihtiyaç duymadan, sistemi leasing modeli ile finanse ediyoruz. 10 yıllık kiralama modelimiz var. Daire başına aylık 3,5-4 avroluk bedel ile hem sistemi kuruyoruz hem de okuma hizmeti veriyoruz” diye konuştu. İSTA’nın dünyada 14 milyon, TECHEM’in 8 milyon civarında abonesi olduğunu söyleyen Çağrı Şaşmaz, Türkiye’de ısı paylaşımda 500 bin aboneye ulaşmayı hedeflediklerini söyledi. Şaşmaz, ısı ölçüm şirketlerinin yetkilendirilmesi konusunda Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın henüz yetkilendirme şubesini kuramadığını, ama ISTA ve TECHEM’in yetki konusundaki başvurularını kabul ettiğini kaydetti.

TOKİ, şartnamelere payölçeri koydu
TOKİ, 2008 yılı ikinci yarısından itibaren konut ve bina yapımı ihalelerinde yasaya uygun olarak payölçer sistemi takılmasını şartnameye koydu. Ancak, bu tarihten önce ihale edilen bu yakın zamanlarda hak sahiplerine teslim edilen konutlarda bu sistem bulunmuyor.
Yeni teslim edilen konutlarda doluluk oranının düşük olması nedeniyle, özellikle ilk yıllarda, konutları kullanmayan ve kiraya da vermeyen hak sahipleri, yakıt giderleri nedeniyle sorun yaşıyor.

TOKİ yetkililerinin verdiği bilgiye göre, idare tarafından geçici kabulü yapılan konutların site yönetimi, bu yıl başından itibaren, bir yıl süreyle TOKİ’nin iştiraki olan Emlak Pazarlama, Insaat, Proje Yönetimi ve Ticaret A.Ş’ye veriliyor. Şirket, oluşturduğu geçici site yönetimi ile kesin kabul yapılana kadar, konutların oturulabilir hale getirilebilmesi için, genel elektrik, su ve doğal gaz aboneliklerini yaptırıyor, binalarda inşaattan kaynaklanan sorunları çözmek için inşaat şirketi ile muhatap oluyor.
Şartnamede bulunmaması nedeniyle payölçer takılmayan konutlarda payölçer takılması için firmalarla görüşmeler sürüyor. Yetkililer, halen 25 aynı projede 30 bin konutu içeren sitelerin geçici yönetiminin şirket tarafından yapıldığını ve öncelikle abonelik sorununun giderilmesine çalışıldığını kaydetti.

Binaların payölçer sistemine geçebilmesi için genel kurulda oybirliği ile karar almaları gerekiyor. Isı gider paylaşımında daireler, metre kareye göre değil harcadığı yakıt miktarına göre değerlendiriliyor. Payölçer kullanımının, yüzde 20-40, ortalama yüzde 30 tasarruf sağladığı belirtiliyor. Bu tasarruf ile atmosfere de daha az karbondioksit salınıyor. Isı payölçerler Almanya’da 1981’den, diğer AB ülkelerinde 1993’ten beri kullanılıyor.